De drang naar mystiek – de drang om te ervaren een dimensie buiten de materiële wereld, om te weten en terug te keren naar een spirituele essentie of waarheid – is inherent binnen elke persoon, ongeacht zijn of haar religie. Individuen zijn doordrenkt met deze tendens tot verschillende graden.

Sommige zijn begiftigd met het hoeveelheid; anderen, alleen in een kleine hoeveelheid. Sommige mensen hebben een kans om zich te ontwikkelen en het te vertalen naar hun dagelijks leven, terwijl anderen dat niet doen. Deze tendens is echter in ieder mens aanwezig. Soefisme (tasawwuf) is een natuurlijke reactie op deze zeer oude menselijke drang.

Wanneer Soefisme wordt gedefinieerd als mystiek of de manier van de mysticus, dan is haar boodschap om alle mensen te bereiken, niet alleen de aanhangers van een godsdienst. Elk geloof heeft zijn eigen soefisme. In elke natie en gemeenschap zijn er Soefi’s, hoewel zij verschillende namen en verschillende praktijken hebben.

De mens omvat niet alleen een lichaam van vlees, maar een ander aspect, meestal aangeduid als “ik” of het zelf (Soefi wordt omschreven als nafs). Mystieke ervaring activeert de “ik”. Net als een elektrische stroom loopt het door een individu, het voortbrengen van onbenut potentieel. Met de activering van het zelf komt een zekere mate van bewustzijn en inzicht. Een persoon begint te voelen dat zijn of haar “ik” overeenkomt met een andere “ik” – de “ik” van een Opperwezen. Hij of zij wordt bewust van Allāh Ta’ālā handelend in en door de Schepping.

Veel mensen bereiken dit niveau van bewustzijn op een bepaald punt in hun leven. Een ontmoeting, gebeurtenis of realisatie opent ze naar een werkelijkheid groter zijn dan zijzelf. Voor de meesten is dit niveau van ontwaken genoeg, maar anderen verlangen naar iets meer: contact opnemen met Allāh Ta’ālā om het goddelijke te zien en de Waarheid te ervaren. Als een louter onderdeel is het onvoldoende; ze verlangen zichzelf in het geheel, de eeuwige te laten opgaan. Ze willen hun Imān steeds weer spontaan en voortdurend verder laten groeien. Ze verlangen in een persoonlijke manier te realiseren ‘Allāh is zo dichtbij als uw halsslagader’. Hoe kan aan dit verlangen worden voldaan? Allāh Ta’ālā is de sublieme wezen; mensen zijn onzuiver in vergelijking. Hun zintuigen kunnen materiële dingen horen, aanraken, zien, proeven, en ruiken, maar het Opperwezen ontgaat hun langs deze weg. De mensen hebben vanaf het begin der tijden geprobeerd dit dilemma op te lossen.

Mondiale kwesties en soefisme

De benadering Soefi is relevant zowel voor de hedendaagse samenleving en op vragen die de richting van de mensheid in de toekomst zullen bepalen. Kwesties over communicatie, culturele diversiteit, milieubescherming, economische rechtvaardigheid en conflictoplossing worden allemaal beschouwd als de leer van de Islam.

Historisch gezien hebben verschillende soefi-meesters gezocht naar mogelijkheden om deze kwesties te behandelen.

Vandaag de dag kunnen degenen die zich bezighouden met Soefi praktijken hun kennis van Tasawwuf toepassen op velden net zo gevarieerd als duurzame ontwikkeling, onderwijs, therapie, wetenschap en technologie, ouderschap, en interculturele communicatie, maar het soefisme grootste tool voor de aanpak van mondiale kwesties is niet haar traditie van sociale actie. Discipelen van het soefisme bekijken deze dienst als een middel, en niet als een doel.

We moeten verder kijken dan externe uitingen in het hart van de mens overal en, meer in het bijzonder, in ons eigen hart. Als iemands hart nobel is, als zijn of haar gevoelens verfijnd en verlicht zijn, zal die persoon niet belastend zijn voor de wereld. Deze persoon zal geen deel van het probleem zijn, maar een deel van de oplossing. Als meer mensen zich bewust hun eigen hart verlichten, zouden zij elk deel uitmaken van het antwoord op de mondiale behoeften. Als conferenties, commissies en raden werden bemand door Soefi’s, zou de wereld niet in de toestand zijn waarin wij ons nu bevinden! Onze samenlevingen hebben mensen nodig die handelen vanuit hun hart, met een hart dat verfijnd en liefdevol is.

Niemand kan de wereld in z’n eentje veranderen. Elk persoon kan zichzelf veranderen, maar kan alleen in groepsdynamica invloed uitoefenen op anderen om hetzelfde te doen. Soefisme is niet van nu, noch is het ooit een massabeweging geweest. Het werkt op een individueel niveau. Het probeert de kaarsen te ontvlammen in de duisternis. Op deze manier levert Soefisme een bepaalde oogst in de samenleving. Vandaag, meer dan ooit tevoren moet de samenleving de vruchten van die oogst plukken.

Soefisme en de mensheid de toekomst

Om de richting waarin de mensheid wordt geleid aan te pakken, moeten we overwegen hoe we zijn en tot waar we zijn. Elke natie had in het verleden sommige concepten van een hogere macht of bevoegdheden tot wie personen voor hulp in het midden van de beproevingen van het leven konden wenden. De manieren waarmee samenlevingen hun relatie met de goddelijke uitdrukten werd geformaliseerd in religieuze instellingen en rituelen.

Vaak kwam voor dat de religieuze structuren de kern van de gemeenschap vormden. De wetenschappelijke revolutie veranderde de houding tegenover de religie. Nieuwe vormen van gedachte leidde vele individuen af om te concluderen, dat er geen hogere macht was voor het bestaan maar kon niet rationeel worden bewezen.

Samenlevingen werden tussen de devoot en de sceptisch, de gelovigen en de atheïstische gefragmenteerd. Culturen ontstonden en ontstaan nog steeds aan die goddeloze gedachtengoed, niet omdat ze waren verstoken van religieuze individuen, maar omdat hun centrale, eenmaking van focus materiële vooruitgang geworden zijn in plaats van spirituele welzijn.

De geloofsbelijdenis van religie en spirituele tradities hebben altijd gewezen op de fundamentele Waarheid. Elk soefi in zijn eigen tijd heeft een kijk op de wereld gehad en praktische richtsnoeren ontwikkeld waarmee de mensheid de meeste verlichting van Allāh kon verkrijgen. Deze leringen blijven bronnen van wijsheid, maar we mogen niet toestaan dat hun interpretaties statisch (vast) blijft, want de tijden en omstandigheden veranderen voortdurend. Deze leringen werkten in hun tijdperken, omdat ze in hun tijdperken op die behoeften waren afgestemd. Om te werken in onze kindertijd-perk met high Tech, zullen ze nodig hebben om in de behoeften van onze kinderen te kunnen voorzien.