Bent u als geldverstrekker medeplichtig aan diefstal en fraude? Wat zegt de Shari’ah en de Nederlandse wetgeving hierover?
Voorwoord
“In het land der blinden is eenoog koning” (dit wil zeggen, tussen de leeghoofden volstaat een klein beetje verstand om de baas te blijven).
Waar in de tekst vereniging gelezen wordt geldt de tekst ook voor de stichting. In Nederland, maar ook daarbuiten, heerst als gevolg van kennis te kort [1] enorm veel rumoer onder zowel bestuurders als leden/donateurs en bezoekers. Grotendeels van deze groepen moslims is niet hooggeschoold waardoor zij de inzichten en vaardigheden voor een (grote) islamitische organisatie missen, de zogenaamde ‘daily issues’ niet observeren en niet tijdig kunnen ingrijpen.
Ook denken sommige Oelama van hedendaags, dit observeer ik persoonlijk uit hun daden en woorden, dat wanneer zij een ‘diploma’ op zak hebben en een status van moskee imam, voorzitter van Jamia of andere goede doelstellingsorganisatie, dat zij over alles iets te zeggen hebben. DIT IS GEHEEL ONJUIST! Oelama en bestuurders hebben niet over alles iets te vertellen. Oelama mogen zich uitsluitend begeven op het pad dat zij hebben bestudeerd en daarin uitblinken. De profeet ﷺ heeft zelfs de Sahāba hierop geattendeerd.
De profeet ﷺ heeft daarom aan de Sahāba-eKirām (radi Allāhu anhum) nadrukkelijk verboden om iets over de islam te vertellen als zij niet alles van dat onderwerp grondig hebben geleerd, gepraktiseerd en uit de opgedane ervaringen hebben geleerd over de valkuilen. Hadith
Het Nederlandse proverbium is hiervan afgeleid, namelijk “spreken is zilver en zwijgen is goud.” Een andere gezegde is: “Horen, zien en zwijgen.” Een derde gezegde leert ons: “In het land der blinden is eenoog koning.” Zo groeien als paddenstoelen uit de grond moefti’s in Nederland, maar ook in heel Europa en de wijde wereld, terwijl de meeste niet eens een volwaardige Aliem diploma kunnen overleggen. Een Aliem is iemand die fungeert als een rolmodel onder de moslims, steelt niet, liegt niet; een Aliem is dapper en rechtvaardig, doet niet aan samenspanning met het bestuur voor geldgewin.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
وَلاَ تَأْكُلُوۤاْ أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِٱلْبَاطِلِ وَتُدْلُواْ بِهَا إِلَى ٱلْحُكَّامِ لِتَأْكُلُواْ فَرِيقاً مِّنْ أَمْوَالِ ٱلنَّاسِ بِٱلإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ
“En verteert jullie rijkdommen niet onder elkander door valse middelen en breng ze niet naar de rechters, opdat je een deel der rijkdommen der mensen in zonde kunt verteren, tegen beter weten in.” Surah al-Baqarah (de koe), H2, vers 188
Kortom, eet elkaars rijkdom of bezit niet op, op oneerlijke of onwettige wijze. Een vierde gezegde is: “Holle vaten klinken het hards.”
Tot slot, ik heb deze publicatie geschreven naar aanleiding van recente rumoer in moskeeën van moslims van Surinaamse afkomst. Dit boek is een praktische handleiding voor eenieder die lid wil worden van een moskeeorganisatie of een dienst van een islamitische goede doelstellingen organisatie wil afnemen. Bewapend met de kennis in deze handleiding kunt u over de behandelde onderwerpen in dit boek vragen stellen en bewijzen vragen aan het organisatiebestuur over de transparantie voordat u lid, donateur of dienstafnemer wordt.
Respecteer de Oelama, net zoveel als zij het verdienen.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
يٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ آمَنُواْ ٱجْتَنِبُواْ كَثِيراً مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ ٱلظَّنِّ إِثْمٌ وَلاَ تَجَسَّسُواْ وَلاَ يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضاً أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ
“O, gij die gelooft! Vermijdt in het algemeen verdenking want achterdocht is een zonde. En spioneert niet, noch belastert elkander. Lust iemand onder u het vlees van zijn dode broeder? Gij verafschuwt het zekerlijk. Vreest Allāh voorzeker, Allāh is Berouw aanvaardend, Genadevol.” Surah al-Hujarat (de binnenkamers), H49, vers 12
Inleiding
Enkele basisobservaties van Khalifah-e-Alahazrat Sheikh al-Kamiel Hazrat Allamah Maulana Muhammad Abdul Aleem Siddiqui (Rahmatullāhi alaih).[2]
In mijn colleges en openbare toespraken heb ik het al uitgelegd, de voor de hand liggende waarheid, dat alleen de uitvinder en fabrikant van een machine weet hoe die het beste te gebruiken is en alleen hij kan goed lesgeven in het gebruik ervan. Ik heb ook uitgelegd dat elke maker zijn eigen creatie dierbaar heeft en het niet leuk vindt om op enigerlei wijze verwend te worden, en dat, bijgevolg, hij zijn gebruiksmethode zelf leert. Ik heb ook uitgelegd en bewezen door rationele argumenten dat het universum haar bestaan beslist te danken heeft aan één Schepper, voor Wie elk deeltje van de Schepping een getuige is. Ik heb ook duidelijk gemaakt dat, net zoals er natuurlijke wetten zijn die de werking van het universum (en zij worden “Allāh’s Wijze” genoemd in de Heilige Qur’ān); evenzo zijn er wetten door Allāh ingesteld, die betrekking hebben op het individu en het sociale leven van de mensen, en dat het Allāh’s manier is om dat aan de mensheid te onderwijzen, waarvoor de door Allāh ingestelde wet van het leveren van Allāh’s Leiding in de vorm van “Wahi” (Openbaring) en door Profeten en Boodschappers. Deze waren begunstigd met speciale capaciteiten van Allāh om deze taak uit te voeren.
Ik heb verder uitgelegd dat de mensheid en haar cultuur en beschaving geleidelijk gegroeid is, dat voor een zeer lange periode de rassen en naties van de wereld verdeeld en gescheiden bleven van elkaar, en dat gedurende die periode van onrijpe mensheid, afzonderlijke profeten en boodschappers van Allāh bleven komen naar de afzonderlijke menselijke gemeen- schappen, zo veel zelfs, dat zeker gelegenheden, meer dan één Profeet was op hetzelfde moment aan het werk tussen verschillende groepen. Toen de tijd echter rijp was voor de mensheid om samen te komen, het tijdperk van drukpers, draadloos en vliegtuig kwam, toen de mensheid aankwam dat stadium van zijn geschiedenis waar het kon functioneren als één lichaam, toen de menselijke vindingrijkheid op het punt stond om die middelen te ontwikkelen waardoor Allāh’s Boodschap voor altijd kon worden bewaard. Allāh de Almachtige heeft zo’n perfecte gids gestuurd, de wereldprofeet en Boodschapper, die niet de titel kreeg “Genade voor de Arabieren”, maar “de Genade voor alle werelden” en Allāh’s Woord over hem aangekondigd: “Voorwaar, wij hebben u niet gezonden, doch als de Brenger van goede tijding en als de waarschuwer voor de hele mensheid.”
De islam
Public governance in de islam, broederschap, versterking, verzwakken,
Public governance
Transparantie in de islam is toppunt van beleving voor de hele mensheid, omdat islam een sociale religie is, niet in de zin dat het alleen door de maatschappij is dat religie zijn heilige geest ademt in de individuen, maar in de zin waarnaar het streeft Allāh’s bewustzijn induceren, zowel in het individu als in de maatschappij. Hazrat Isa (alayhis salām) zei: “Het Koninkrijk der hemelen is in jou.” Islam onderschrijft volledig deze opvatting, omdat er geen rechtvaardig koninkrijk kan worden gesticht op aarde door onrechtvaardige mensen, die niet eerst het koninkrijk hebben geschapen van de hemel in hun hart, maar de islam gaat een stap vooruit en zegt dat de schepping van het Koninkrijk der Hemelen in het hart is, is niet genoeg; dit koninkrijk der hemelen binnenin moet zijn geëxternaliseerd in een koninkrijk van de hemel op aarde, zodat het georganiseerd leven van de mens kan worden opgebouwd op basis van liefde, broederschap en gerechtigheid.
Het wordt dus duidelijk dat de islamitische Staat [3] op zichzelf geen doel is, maar een middel om een doel te bereiken, het einde der ontwikkeling zijn van een gemeenschap van mensen die opstaan voor rechtvaardigheid, voorgoed tegen verkeerd creëren van niet transparante voorwaarden om op zo een manier een groot mogelijk aantal mensen te belemmeren om te geestelijk, moreel en fysiek te leven in overeenstemming met de leringen van de islam. Kortom, de oprichting van een islamitische staat is dat wel niet een soort van ‘wereldse activiteit’, iets ongewensts, zoals sommige mensen denken ten onrechte, maar de ‘sine qua non’ van sociaal rechtvaardigheid, zoals geëist door de islam. Het is alleen al in dit besef, dat de Staat in de islam een regeringsvorm is, niet in het gevoel dat het wordt geleid door een vertegenwoordiger van Allāh Ta’ālā, op aarde die altijd zijn dictatoriale wil achter de zijne kan screenen als onfeilbaarheid. Aangezien deze staat bedoeld is om het wet van de Shari’ah (Qur’ān en Soennah) binnen zijn territoriale jurisdictie, is het de plicht om zichzelf een efficiënt orgaan voor transformatie te maken met de hoge idealen van de islam in de realiteit. Allāh Ta’ālā openbaart, zo staat in de Heilige Qur’ān, terwijl opsomming van de belangrijkste functies van de Islamitische Staat, zegt:
ٱلَّذِينَ إِنْ مَّكَّنَّاهُمْ فِي ٱلأَرْضِ أَقَامُواْ ٱلصَّلاَةَ وَآتَوُاْ ٱلزَّكَـاةَ وَأَمَرُواْ بِٱلْمَعْرُوفِ وَنَهَوْاْ عَنِ ٱلْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ ٱلأُمُورِ
“Degenen die, indien Wij hen op aarde vestigen, het gebed verrichten en de Zakāt betalen en het goede bevelen en het kwade verbieden. En het eindbesluit in alles berust bij Allāh.” Surah al-Hajj (de pelgrimstocht) H22, vers 41
Dit toont aan dat de functie van een islamitische staat niet alleen is om zijn burgers te verdedigen tegen aanvallen van buitenaf en intern stoornis [4], maar ook om individuele man en vrouw in staat te stellen de leerstellingen van de islam en hun overtuigingen realiseren.
Vechtscheiding
Ruzie, onenigheid, weerstand, persoonlijk belang
Maak geen ruzie onderling als je er niet meer uitkomt, ga niet bekladen en naar de rechter stappen. Het publieksgeld wordt op deze wijze besteed aan niet islamitische organen, terwijl kosteloos het probleem kan worden opgelost door inschakelen van deskundigen die geen directe relatie hebben het de betreffende instelling. De stap naar de Nederlandse rechterlijke macht dient als laatste middel ingezet te worden, dus mediatie binnen de eigen groep toepassen.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
وَلاَ تَأْكُلُوۤاْ أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِٱلْبَاطِلِ وَتُدْلُواْ بِهَا إِلَى ٱلْحُكَّامِ لِتَأْكُلُواْ فَرِيقاً مِّنْ أَمْوَالِ ٱلنَّاسِ بِٱلإِثْمِ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ
“En verteert jullie rijkdommen niet onder elkander door valse middelen en breng ze niet naar de rechters, opdat je een deel der rijkdommen der mensen in zonde kunt verteren, tegen beter weten in.” Surah al-Baqarah (de koe), H2, vers 188
Financiële verantwoording
Verantwoording, kas- en auditcommissie, jaarrekening en verslag, forensisch accounting, fraude.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْباً قَالَ يَاقَوْمِ ٱعْبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُمْ مِّنْ إِلَـٰهٍ غَيْرُهُ قَدْ جَآءَتْكُمْ بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ فَأَوْفُواْ ٱلْكَيْلَ وَٱلْمِيزَانَ وَلاَ تَبْخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلاَ تُفْسِدُواْ فِي ٱلأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا ذٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ مُّؤْمِنِينَ
“En tot Midian hun broeder Shuaib. Hij zeide: “O, mijn volk, aanbidt Allāh, gij hebt geen god naast Hem. Er is inderdaad een duidelijk teken van uw Heer tot u gekomen. Geeft daarom volle maat en ruim gewicht en vermindert het aan de mensen verschuldigde niet en schept geen wanorde op aarde nadat zij geordend is. Dit is beter voor u, als gij gelovigen zijt.” Surah al-Arāf (de verheven plaats), H7, vers 85
Dus, verlaag geen dingen die te wijten zijn aan (andere) mensen, door valsspelen of fraude.
Verantwoording
Verantwoording over de daden5 ten opzichte van Allāh Ta’ālā gaan alle mensen en Djinns op de dag des oordeels afleggen. Op deze dag gaat Allāh Ta’ālā ook vragen over de daden ten opzichte van elkaar, mens op mens. Dus ook wat met het geld van de geldverstrekkers is gedaan, en of de bestuurders daarvoor een machtiging hebben gekregen dat vastgesteld is in een algemene ledenvergadering of donateursvergadering.
Kas- of auditcommissie
Financial control dient iedere organisatie te hebben geïmplementeerd. Dit kan in de vorm van een kas- of auditcommissie. De leden van deze commissie moeten in een algemene ledenvergadering te worden benoemd. De leden van deze commissie zijn objectief en hebben een financiële opleiding genoten.
Taken van de auditcommissie
De auditcommissie controleert niet alleen de kas
De naam ‘kascommissie’ geeft aan dat de taken beperkt zijn. Beter is om een auditcommissie in te stellen. Deze commissie onderzoekt de balans en de staat van baten en lasten met toelichting en brengt aan de algemene ledenvergadering verslag uit van haar bevindingen uit. Verder vermeldt de Nederlandse wet: “Het bestuur is verplicht de commissie ten behoeve van haar onderzoek alle door haar gevraagde inlichtingen te verschaffen, haar desgewenst de kas en de waarden te tonen en de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers van de vereniging voor raadpleging beschikbaar te stellen.”
Financieel verslag
De commissie moet vaststellen dat de informatie in het financieel verslag toereikend en correct is. Met andere woorden: juist, volledig en actueel. Het financieel verslag moet een zodanige vorm en inhoud hebben, dat de leden adequaat geïnformeerd worden over het in het afgelopen boekjaar gevoerde financiële beleid en daarover een oordeel kunnen geven.
Naleving wettelijke en andere bepalingen
Als de vereniging wettelijke bepalingen niet heeft nageleefd, zal het financieel verslag ook vaak niet volledig zijn. Denk bijvoorbeeld aan de naleving van belastingverplichtingen, zoals het inhouden van sociale lasten op betaalde lonen aan imam en andere medewerkers, of over het afdragen van omzetbelasting over ontvangen sponsorgelden.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
يٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَٰتِكُم بِٱلْمَنِّ وَٱلأَذَىٰ كَٱلَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلْيَوْمِ ٱلآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْداً لاَّ يَقْدِرُونَ عَلَىٰ شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ وَٱللَّهُ لاَ يَهْدِي ٱلْقَوْمَ ٱلْكَافِرِينَ
“O, jij die gelooft, maakt uw aalmoezen niet waardeloos door verwijt of krenking, zoals hij, die zijn rijkdommen weggeeft, om op te vallen bij de mensen en hij gelooft niet in Allāh en de laatste dag. Hij is als een gladde rots, die met aarde is bedekt, waarop een stortregen valt, welke haar kaal achterlaat. Zij hebben geen macht over wat zij verdienen. En Allāh leidt het ongelovige volk niet.” Surah al-Baqarah (de koe), H2, vers 264
Risico’s voor de vereniging
Doordat de commissie inzicht heeft in de gehele administratie van de vereniging, kan zij ook risico’s signaleren. Denk aan het ontbreken van een brand- en inboedelverzekering voor de moskee of Jamia of aan de aanwezigheid van (te) grote hoeveelheden contant geld. In dat geval zal het minder snel worden ontdekt als het bestuur gelden aan de verenigingskas onttrekt voor eigen gebruik. Bovendien loopt de vereniging het risico van diefstal en verlies bij brand. Elke auditcommissie heeft dus zeer verantwoordelijke taken. Het is daarom van groot belang dat de commissieleden deskundig genoeg zijn om een goede controle uit te voeren. Zij hebben een juridische-, financiële- en fiscale opleiding genoten. Fouten wegens ondeskundigheid die niet ontdekt worden kunnen niet alleen leiden tot verkeerde besluitvorming in de algemene ledenvergadering, maar kunnen zelfs het voortbestaan van de vereniging of stichting bedreigen.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
يٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ آمَنُوۤاْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى فَٱكْتُبُوهُ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِٱلْعَدْلِ وَلاَ يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ ٱللَّهُ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ ٱلَّذِي عَلَيْهِ ٱلْحَقُّ وَلْيَتَّقِ ٱللَّهَ رَبَّهُ وَلاَ يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئاً فَإن كَانَ ٱلَّذِي عَلَيْهِ ٱلْحَقُّ سَفِيهاً أَوْ ضَعِيفاً أَوْ لاَ يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِٱلْعَدْلِ وَٱسْتَشْهِدُواْ شَهِيدَيْنِ مِّن رِّجَالِكُمْ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَٱمْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ ٱلشُّهَدَآءِ أَن تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا ٱلأُخْرَىٰ وَلاَ يَأْبَ ٱلشُّهَدَآءُ إِذَا مَا دُعُواْ وَلاَ تَسْأَمُوۤاْ أَن تَكْتُبُوهُ صَغِيراً أَو كَبِيراً إِلَىٰ أَجَلِهِ ذَلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ ٱللَّهِ وَأَقْومُ لِلشَّهَٰدَةِ وَأَدْنَىٰ أَلاَّ تَرْتَابُوۤاْ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلاَّ تَكْتُبُوهَا وَأَشْهِدُوۤاْ إِذَا تَبَايَعْتُمْ وَلاَ يُضَآرَّ كَاتِبٌ وَلاَ شَهِيدٌ وَإِن تَفْعَلُواْ فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ ٱللَّهُ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
“O, jij die gelooft, wanneer je van elkander leent voor een vastgestelde periode, schrijft het dan op. Laat een schrijver het naar waarheid in uw bijzijn optekenen en geen schrijver moet weigeren, te schrijven, zoals Allāh hem heeft onderwezen; laat hem daarom schrijven en laat de schuldenaar dicteren en hij moet Allāh, zijn Heer vrezen en niets daaraan afdoen. Maar, als de schuldenaar weinig verstand heeft, of zwak is, of zelf niet kan dicteren, laat dan zijn zaakwaarnemer eerlijk dicteren. En roept van onder uw mannen twee getuigen en als er geen twee mannen zijn, dan één man en twee vrouwen van degenen, die je als getuigen aanstaan, zodat, wanneer één der twee vrouwen zich zou vergissen, de ene de andere indachtig moge maken. En de getuigen mogen niet weigeren, wanneer zij worden gedaagd. En wordt het schrijven niet moe, of het weinig of veel zij, betreffende de vervaltijd. Dit is in Allāh’s ogen eerder rechtvaardig, het maakt het getuigenis zekerder en weerhoud je van twijfel. Maar wanneer het contante handel is, die je onderling drijft, zal het geen blaam voor je zijn, als je het niet neerschrijft. En hebt getuigen, wanneer je aan elkander verkoopt en de schrijver en de getuigen mag geen leed worden aangedaan. En als je zulks doet, zal het zeker overtreding van je zijn. Vrees Allāh. Allāh schenkt je kennis en Allāh weet alle dingen goed.” Surah al-Baqarah (de koe), H2, vers 282
Met dit vers leert Allāh Ta’ālā ons al in het begin dat de penningmeester een deugdelijke boekhouding moet voeren om te kunnen bewijzen aan de geldverstrekkers wat met hun geld is gedaan. Daarnaast moet in de vervaltijd (jaarrekeningtijd) duidelijk en inzichtelijk gemaakt te worden aan de leden van de organisatie met een accountantscontroleverslag. Indien het bestuur dat niet doet, dan zal er zeker een overtreding van hen zijn. Ook de leden van de kascommissie of auditsommissie gaan op de dag des oordeels verantwoordelijk worden gesteld voor wanbeleid.
Acties voor de leden
- Benoem in de algemene ledenvergadering een auditcommissie. De leden van deze commissie dienen aantoonbaar hun kwalificaties waar te maken. De leden van deze commissie kunnen uit de leden voortkomen, maar kan ook extern worden binnengehaald. Belangrijk is dat de te benoemen commissieleden geen familiebanden hebben met het zittend bestuur.
- Ieder kwartaal het bestuur een tussentijdse verantwoording vragen, ook genoemd managementrapportage waarin de staat van financiën met bewijs is vastgelegd en getekend door het dagelijks bestuur.
- Lidmaatschap van een moskee
Rechten en plichten van de leden en de bestuurders, Raad van Toezicht, ledenvergadering, verkiezingen, schorsing, royement van lidmaatschap en ontslag bestuurder, bestuur van de moskee stelt voor de anderen onaanvaardbare eisen.
Rechten en plichten
Zowel de leden als de bestuurders van stichtingen en verenigingen hebben rechten en plichten naar elkaar toe, maar ook naar partijen zoals de belastingdienst en openbare orde. Deze rechten en plichten zijn vastgelegd in de statuten en het huishoudelijk reglement.
Acties voor de leden
- Vraag het bestuur een door de algemene ledenvergadering vastgesteld exemplaar van de statuten.
- Vraag het bestuur een door de algemene ledenvergadering vastgesteld huishoudelijk reglement.
Raad van Toezicht
Met Raad van Toezicht (RvT) wordt in Nederland bedoeld het toezichthoudende orgaan van stichtingen en verenigingen. Dit orgaan heeft in de besturing van de rechtspersoon de verantwoordelijkheid toezicht te houden op de doelrealisatie van de rechtspersoon zoals die door het bestuur wordt verwerkelijkt.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
يَٰأَيُّهَا ٱلَّذِينَ آمَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ بِٱلْقِسْطِ شُهَدَآءَ للَّهِ وَلَوْ عَلَىۤ أَنْفُسِكُمْ أَوِ ٱلْوَٰلِدَيْنِ وَٱلأَقْرَبِينَ إِن يَكُنْ غَنِيّاً أَوْ فَقِيراً فَٱللَّهُ أَوْلَىٰ بِهِمَا فَلاَ تَتَّبِعُواْ ٱلْهَوَىٰ أَن تَعْدِلُواْ وَإِن تَلْوُواْ أَوْ تُعْرِضُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيراً
“O, gij die gelooft, weest voorstanders der rechtvaardigheid, getuigen voor Allāh, zelfs al was het tegen uzelf, of ouders en verwanten. Hetzij rijk of arm, Allāh is beter dan beiden. Volgt niet de begeerten, opdat gij niet onrechtvaardig zult zijn. En als gij de waarheid omzeilt of er u van afwendt, Allāh is goed op de hoogte van wat gij doet.” Surah anNisā’ (de vrouwen), H4, vers 135
Acties voor de leden
- Benoem een RvT. Ook de leden van deze Raad hebben geen families zitten in het fungerend bestuur.
- Leden van de RvT houden functioneringsgesprekken met de bestuurders en imam(s). Input hiervoor is de management-rapportage die de auditcommissie voorzien van commentaar naar de RvT stuurt, mede namens het bestuur.
- Vraag het bestuur inzage te geven in de verslagen van de bestuursvergaderingen en de daarbij behorende agenda en bespreek stukken.
- Toets het jaarplan van het bestuur en let vooral op strategische punten.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
يَا أَيُّهَآ ٱلَّذِينَ آمَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِينَ للَّهِ شُهَدَآءَ بِٱلْقِسْطِ وَلاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىۤ أَلاَّ تَعْدِلُواْ ٱعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
“O, gij die gelooft, weest oprecht voor Allāh en getuigt met rechtvaardigheid. En laat de vijandschap van een volk u niet aansporen, om onrechtvaardig te handelen. Weest rechtvaardig, dat is dichter bij de vroomheid en vreest Allāh, voorzeker, Allāh is op de hoogte van hetgeen gij doet.” Surah al-Ma’idah (de tafel), H5, vers 8
Verkiezingen, schorsing, royement van lidmaatschap en ontslag bestuurder
Verkiezingen in verenigingen zijn zeer belangrijk. Een goed gevormd bestuur dat elkaar positief kritiek geeft, maar elkaar ook aanspreekt op het functioneren in het bestuur en in de samenleving is het fundament van een stralende organisatie. Een goed gemotiveerd bestuur maakt de organisatie gezond.
Acties voor de leden
- Vorm bij bestuursverkiezingen een commissie die bestaat uit hoogopgeleide personen.
- Alle kandidaten dienen schriftelijk te solliciteren met een motivatiebrief waarin de te verwezenlijken doelstellingen voor de organisatie is verwoord, curriculum vitae, en referenties.
- Schroom niet een bestuurder te ontslaan na het inwinnen van advies bij de RvT en auditcommissie. Wacht niet tot het laatste moment.
Rechtsvormen van de moskee
Stichting en vereniging, macht van de leden, waarden en normen, communicatie
Stichting en vereniging
Voor een moskee is een stichtingsvorm bij uitstek niet de geschiktste rechtsvorm. De vereniging heeft meer instrumenten beschikbaar voor het kunnen sturen, bijsturen en ingrijpen in de bedrijfs- en beleidsvoering. In een vereniging is het invloed van de leden groot. De leden zijn het orgaan om alle besluiten te nemen. De leden zijn sturend, het bestuur beherend en de vrijwilligers uitvoerend.
Invloed uitoefenen
Belastingdienst, ongelovigen, mystici, bemiddelaar, leden en donateurs
Invloed van buiten de organisatie kan een positieve wending geven aan de instelling. Het is daarom gewenst om advies in te winnen bij verschillende bronnen, omdat door langdurig bij dezelfde bron te blijven bedrijfsblindheid optreedt. Dit geldt ook voor alle organen van een instelling. Let op, niet alle bronnen hebben kennis van de wettelijke basis van de Nederlandse grondgebied. Daarom wees alert bij wie u welk advies vraagt.
Besluit
Uit bovenstaande kan geconcludeerd worden dat leden, het bestuur en de imam van een moskee of andere instelling elkaar dienen te versterken door elkaars rechten en plichten te kennen en te respecteren. Alleen dan is een wandelgang naar de Nederlandse rechterlijke macht te voorkomen, want dat kost veel publieksgeld. Persoonlijke zaken dienen geen invloed te hebben op het werk van het bestuur en de adviseurs die zij willen en kunnen raadplegen.
Allāh Ta’ālā openbaart in de Heilige Qur’ān:
وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِّنَ ٱلْجِنِّ وَٱلإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لاَّ يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ يَسْمَعُونَ بِهَآ أُوْلَـٰئِكَ كَٱلأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَـٰئِكَ هُمُ ٱلْغَافِلُونَ
“Voorwaar, Wij hebben menige djinn en mens geschapen wier einde de hel zal zijn. Zij hebben harten maar begrijpen er niet mede en zij hebben ogen maar zij zien er niet mede en zij hebben oren maar zij horen er niet mede. Zij zijn als vee, neen zij dwalen nog meer (dan dit), zij zijn de achtelozen.” Surah alArāf (de verheven plaats), H7, vers 179
Luister dus naar degene die de kwaliteiten van over zaken bezit om een gedegen advies te kunnen geven zonder eigen (groeps-)belang.
Resumerend, om een leidinggevende rol als ledenorgaan op het bestuur te kunnen hebben is het noodzakelijk dat een afvaardiging van de algemene vergadering goed ontwikkeld is en zich als een zogenaamde ‘ondernemingsraad’ gaat profileren in de moskee en andere islamitische instellingen.
[1] Alleen het bezit van islamitische- en seculier kennis is niet voldoende om een organisatie te kunnen leiden. Ook andere kwaliteiten zijn nodig zoals inzicht, professionele vaardigheden en attitude.
[2] # 085 Codification of Islamic Law door Abdul Aleem, Nederlandse vertaling staat op www.tangali.net
[3] Lees hier ook organisatie. Het doet er niet toe om welk soort islamitische organisatie het gaat.
[4] Invloed van mensen die geen lid zijn van de moskee en geen machtiging hebben van de leden als geheel vastgesteld in een algemene ledenvergadering.
